Mỗi năm đến ngày tết Hàn thực mồng 3 tháng 3 âm lịch các gia đình Việt Nam lại bận rộn chuẩn bị những đĩa bánh trôi bánh chay dâng lên tổ tiên. Tuy nhiên rất nhiều người vẫn chưa về nguồn gốc và ý nghĩa của ngày lễ đặc biệt này. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về tết Hàn thực trong bài viết sau đây.
Nội dung bài viết
Tết Hàn thực bắt nguồn từ đâu?
Trước hết, chúng ta cần tìm hiểu về tên gọi “Tết Hàn thực” trong tiếng Hán có nghĩa là “ngày tết ăn đồ lạnh”. Tết Hàn thực bắt nguồn từ Trung Quốc, gắn liền với một điển tích từ thời Xuân Thu.
Chuyện kể rằng vào thời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công gặp bạo loạn nên phải lưu vong khắp chốn. Trong lúc chạy loạn ông đã gặp một người hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi. Người hiền sĩ đã theo phò tá cho vua và đưa ra nhiều mưu kế. Trên đường lánh nạn vất vả và lương thực dần cạn kiệt, Giới Tử Thôi đã lén cắt một miếng thịt trên đùi mình nấu cho vua ăn. Vua Tấn biết được câu chuyện này hết lòng cảm kích người hiền sĩ.
Thấm thoắt Giới Tử Thôi cũng theo vua Tấn Văn Công mười chín năm trời, cùng nhau vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành cơ nghiệp. Cuối cùng Tấn Văn Công cũng dành lại được ngôi báu, trở về làm vua nước Tấn. Ông phong thưởng hậu hĩnh cho những người có công nhưng lại quên mất người hiền sĩ họ Giới. Giới Tử Thôi không hề oán giận nhà vua mà chỉ nghĩ theo vua là chuyện nên làm.
Sau đó, ông đã cùng mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn. Vua nước Tấn về sau sực nhớ ra liền cho người đi tìm Tử Thôi. Vốn là người không ham danh hoa phú quý, Giới Tử Thôi nhất quyết không trở về lĩnh thưởng. Vua Tấn vì muốn ép Tử Thôi quay về nên đã ra lệnh đốt rừng. Không ngờ Tử Thôi quyết chí, hai mẹ con cùng chịu chết cháy trong rừng.
Vua hối hận và thương xót vô cùng lệnh cho lập miếu thờ hai mẹ con người hiền sĩ. Để tưởng nhớ ngày chết cháy của 2 mẹ con Tử Thôi, vào ngày 3 tháng 3 hàng năm người dân cấm dùng lửa nấu ăn. Từ đó dân gian gọi ngày 3 tháng là ngày Tết Hàn thực.
Trong quá trình giao thoa văn hóa, Tết Hàn thực đã du nhập vào Việt Nam từ lúc nào không hay. Tuy nhiên, tết Hàn thực ở Việt Nam vẫn có những nét đặc trưng riêng so với tết ở Trung Quốc.
Ý nghĩa tết Hàn thực và hình ảnh bánh trôi, bánh chay
Tết Hàn thực là một trong những dịp tết để người Việt tưởng nhớ về ông bà, tổ tiên. Nếu như người dân Trung Quốc không dùng lửa trong ngày tết Hàn thực thì ở Việt Nam hoàn toàn ngược lại. Vào ngày này các công việc bếp núc của người dân vẫn diễn ra bình thường, chỉ thêm một công việc khá thú vị đó là làm bánh trôi bánh chay.
Bánh trôi, bánh chay đều được làm từ bột gạo với những bước chế biến rất đơn giản. Bánh trôi được nặn thành những viên tròn như quả nhãn, bên trong có một mẩu đường vàng làm nhân. Còn bánh chay có nhân đỗ được nặn thành những chiếc bánh tròn dẹt. Vào ngày tết Hàn thực cả gia đình sẽ quây quần bên nhau nặn những chiếc bánh tròn tròn thả vào nồi nước sôi sùng sục trên bếp lửa. Đây cũng là dịp để các thành viên ngồi lại bên nhau cùng làm bánh và trò chuyện vui vẻ.
Có nhiều người nói rằng, bánh trôi bánh chay được làm từ thời các vua Hùng, người ta làm bánh để tưởng nhớ đến sự tích Âu Cơ – Lạc Long Quân. Những viên bánh tròn tròn giúp gợi lại hình ảnh bọc trăm quả trứng của mẹ Âu Cơ.
Cách làm bánh trôi, bánh chay truyền thống dễ thực hiện nhất
NGUYÊN LIỆU:
- 200gr bột nếp
- Đường trắng và đường phên
- 30gr đậu xanh đãi sạch vỏ
- Vừng trắng rang sẵn
- Nước cốt dừa, dừa nạo sợi nhỏ
- Bột sắn
Chú ý:
- Bạn nên chọn gạo nếp ngon và ngâm nước qua đêm trước khi mang đi xay bột hoặc bạn có thể mua bột làm bánh có sẵn trên thị trường để tiết kiệm thời gian.
- Đường phên: mua loại đường đã cắt sẵn những miếng nhỏ như hạt lựu
- Đậu xanh: ngâm nước ấm khoảng 2 tiếng trước khi làm bánh.
THỰC HIỆN
B1: Chuẩn bị nhân bánh chay:
Nấu chín 30gr đậu xanh sau đó đem xay hoặc giã nhuyễn rồi trộn thêm dừa tươi nạo sợi. Đem hỗn hợp dừa-đậu xào với đường trắng một lượng vừa đủ để không bị ngọt quá. Để hỗn hợp nguội rồi vê thành những viên tròn nhỏ làm nhân bánh.
B2: Bột làm bánh:
Cho bột vào một bát to sau đó từ từ đổ nước, vừa cho nước vừa khuấy đều để nước thấm vào bột. Dùng tay nhào bột thật nhuyễn đến khi khối bột thật dẻo và không dính tay.
B3: Chia bột thành những miếng nhỏ để nặn bánh.
Bạn nên lăn bột thành những cuộn dài sau đó cắt từng khúc bằng đốt ngón tay để các viên bánh được tròn đều.
B4: Nặn bánh
Đối với bánh trôi: Bạn chỉ cần ấn một viên đường phên vào cục bột sau đó vo tròn là đã hoàn thành rồi.
Đối với bánh chay: nặn dẹt viên bột rồi cho một viên đậu xanh vào giữa, miết bột phủ kín viên đậu. Lưu ý không nên nặn bánh quá kỹ vì dễ làm rách vỏ bánh.
B5: Luộc bánh:
Thả từ từ những viên bánh trôi, bánh chay vào nồi nước sôi đến khi bánh nổi lên thì vớt ra ngâm vào bát nước nguội cho bánh không bị dính.
B6: Trình bày thành quả lên đĩa
Vớt bánh trôi ra những đĩa nhỏ sau đó rắc vừng rang hoặc dừa nạo sợi lên mặt bánh để trang trí.
Bánh chay vớt ra những chiếc bát con để cho thêm nước bột sắn vào dùng chung.
B7: Nấu nước sắn dây
Khuấy tan bột sắn dây với một chút nước. Đun nước sôi với đường trắng một lượng vừa đủ sau đó từ từ đổ nước bột sắn vào và khuấy đều. Đun nhỏ lửa đến khi bột sắn chuyển sang màu trong suốt rồi cho thêm đỗ xanh vào khấy đều rồi tắt bếp. Cho nước sắn dây vào bát bánh chay và rắc thêm dừa tươi nạo sợi.
Xem thêm: Cách làm bánh trôi bánh chay ngũ sắc
Cách trình bày bánh trôi bánh chay đẹp mắt và ấn tượng nhất
Mỗi năm đến ngày tết Hàn thực, các bà nội trợ lại nô nức khoe thành quả những đĩa bánh trôi đẹp mắt. Theo thời gian, món bánh trôi bánh chay truyền thống đã được biến tấu thành nhiều kiểu khác nhau. Hiện nay món bánh trôi bánh chay ngũ sắc đang được các chị em cực kỳ yêu thích. Chúng ta hãy cùng chiêm ngưỡng tác phẩm tuyệt vời của các chị em sau đây:
